Menak Sanaya


Menak Sanaya iya areya settong oreng pangeran otaba Rato se asalla dari Gersik. E settong are Sang Pangeran meyos da’ dhisa Proppo, iya areya settong kennengngan e Polo Madhura. Naleka jareya Proppo ghi’ aropa alas raja se e tengngana bada settong talagha rajana se aengnnga ce’ bhennengnga. Talagha kasebbhut serreng eparghunaaghi mandi para Bidaddari, se biyasana bannya’na bada pettong Bidaddari. Nangeng masyarakat se bada e sakolelengnga talagha jareya ta’ tao ban ta’ ngera jha’ talagha jareya serreng dhaddhi kennengngan pamandianna para Bidaddari.

Kabadaanna odi’ reya pejher ebarnae nasib becce’ ban jhuba’. Bariya keya mongghu da’ odi’na para Bidaddari, jhughan ta’ lopot dari kabadaan nasib seyal. E naleka settong are, kalaban ta’ esangaja Menak Sanaya tapaergha para Bidaddhari jareya parappa’na pada mandi neng e talagha jadiya. Menak Sanaya lajhu nyendhemme para Bidaddari se mandi, sarta akherra ngala’ pangangghuyya sala settong Bidaddari se esaba’ neng pengghir talagha jadiya. Pangangghuyya Bidaddari jareya terros egibha mole eerrep e  babana padi dalem lombhungnga. Saellana mare mandi para Bidaddari pada ngala’ angghuyya bang-se-bang kalaban neat abaliya mole da’ kayangan, tape settong dari antarana ta’ bisa abali mole margha pangangghuyya elang. Akherra Bidaddari se kaelangan jareya tapaksa edhina moso ca-kancana.

Menak Sanaya lajhu nyemma’e Bidaddari parappa’na nyandhang sossa jareya. Menak Sanaya ngandhika sangghup nolonga, malaan sangghup anekaanna. Sang Bidaddari nola’ tabaranna Menak Sanaya se bariya jareya. Nangeng serrena kala gessa akherra Sang Bidaddari ghella’ norote kakarebbhanna Sang Pangeran. Sang Pangeran tolos aneka moso Sang Bidaddari. Sarana pangghalian bhunga akherra Sang Pangeran dari Gersik areya maddhek karajaan e Ghajam. Sang Bidaddari banne coma’ raddhin, tape jhughan sanget sakte. Sabbhan are Sang Bidaddari atana’ nase’ kalaban ta’ mabi notto  padi. Odi’na Pangeran so Bidaddari senneng tor kacokobhan. Dalem parnekaanna Menak Sanaya kalaban Sang Bidaddari ghadhuan settong katoronan aasma Rara Kidhul. Tape neng alam dhunnya reya tada’ kamoljaan langgheng. Dalam odi’ reya kasennengngan ban kasossaan pejher dateng ghantenan. Ghalaghat se bariya jareya kadhaddhian da’ Menak Sanaya so Sang Bidaddari.

E settong are naleka atana’ nase’ Bidaddari terro mandiya. Sabellun entar mandi Bidaddari abasiyat da’ rakana sopaja saabiddha dhibi’na mandi ajjha sampe’ mokka’ sobbhlugha se eangghuy nana’ nase’ kasebbhut. Tape basiyat se bariya jareya mala nombuaghi rassa curiga da’ Menak Sanaya, ban Menak Sanaya terro mokka’a sobbhlug jareya. Sanaleka kodungnga sobbhlug panana’anna nase jareya ebukka’ kalaban te-ngate, Menak Sanaya tacengnga’ ghetton, margha e dalem sobbhlug jareya tada’ nase’ sabotera bhalakka, se bada coma’ bherras sabai’. Akherra Menak Sanaya notop pole sobbhlughan jareya.

Samarena mandi Sang Bidaddari terros lajhu nojjhu ka daporra sarta mokka sobbhlug panana’an nase’na. Tape kanyataan nase’na ta’ sa’-massa’. Sang Bidaddari narmong Menak Sanaya kalaban dhuson, “Sampeyan la lecek. Sampeyan lalake se dhaddhi sombherra calaka’!”.
Menak Sanaya coma’ mendhel. Salerana aromasa sala, margha ta’ norote basiyaddha rajina. Sang Bidaddari lajhu nyo’on da’ rakana sopajaa eghabayyaghi parabhut kaangghuy noto padi. Ngabidhi saat jareya bila dhibi’na atana’a kodhu mondhut padi e lombungnga sarta notto ghallu. Molana padina se etaro e dalem lombhungnga sajan abit sajan kare sakone’. Ta’ lopot. Naleka lombhung padina para’ tada’a, ban Sang Bidaddari ngala’a padi, dhibi’na nemmo pangangghuyya se elang, neng babana tompo’anna padi. Akherra Sang Bidaddari ngarte jha’ se ngala’ sarta ngerrep pangangghuyya dhullu iya oreng lake’ se sateya dhaddhi rakana.

E settong bakto Sang Bidaddari nemmone rakana sambi ngandhika jha’ dhibi’na dhuli apesa kalaban barghana sarta abali da’ kayangan. Tanto bhai Menak Sanaya sanget manyessel tor sossa. Tape, nase’ la dhaddhi tajin. Parkara se la kadhaddhian dalem odi’ la ta’ bisa epaelang dari odi’na manossa. Sabellun ngabang abali da’ kayangan, Sang Bidaddari abasiyat da’ rakana’ “Raka, manabi ana’ kaula Rara Kidhul nanges, sopaja’a dhibi’na esaba’ e babana bak pote se bada e seddhina talagha. Sampon ngantos alangghar pessen kaula pole”. Menak Sanaya oanggu’, ban Sang Bidaddari ngabang da’ bang-abang abali da’ kayangan.

Teppa’ tangghal 14 Rejjheb Rara Kidhul nanges ce santa’na. Menak Sanaya emot da’ basiyaddha rajina. Salerana lajhu nyaba’ Rara Kidhul ka dalem bak pote se bada e pengghirra talagha. E bakto jareya Sang Bidaddari males da’ partengkara Menak Sanaya e bakto se tapongkor. Saellana Rara Kidhul bada e dalem bak pote Sang Bidaddari alessat toron sarta ngala’ Rara Kidhul ekeba ngabbher da’ kayangan.

Saellana edhina Sang Bidaddari so Rara Kidhul, Menak Sanaya odi’ kadhibi’an. Salerana nyo’on da’ dewata seyang ban malem sopaja’a kapareng nyosol pottre so rajina da kayangan. Sang Dewata mereng parnyo’onnanna Menak Sanaya. Tao-tao lajhu dateng settong seset ban ghapper ngeba ngabbher Menak Sanaya da’ kayangan. Akherra Menak Sanaya akompol pole mosa pottre ban rajina e kayangan.

Terbhi’ ebuku “Mutiara Yang Tersisa I: Kearifan Lokal dalam Cerita Rakyat Madura”, se esoson sareng Ayu Sutarto, Marwoto tor Heru SP Saputra (Kompyawisda Jatim 2010)

Post a Comment

Lebih baru Lebih lama