Kosa Ban Dulkanah


Ejhaman lambha’ bada settong Rato se meyara keban daduwa’, iya areya koceng bi’ pate’. Kocengnga eberri’ nyama Kosa, pate’na eberri nyama Dulkanah. E settong are sang Rato katon sangat sossa amargha salerana kaelangan perhiasan emmas kasennengnganna. Akherra Rato ngotos Kosa so Dulkanah sopaja’a nyare’e perhiasan emmas karajaan se elang kasebhut. Kosa ban Dulkanah pet-ceppet mangkat ajhalannaghi parentana Rato.

Keban peyaraan daduwa’ kasebbhut ajhalan dari settong kennengngan da’ kennengngan laen nyare’e perhiasan se elang ghella’, sampe’ pan-barampan are kalaban ta ngennal lesso. Sanyatana, tada’ kalakoan se ejalannaghi kalaban ongghuan se pas ta’ nombhuaghi asel. E settong are Kosa so Dulkanah ngeding kabhar e dimma perhiasan jareya nengenneng. Kosa so Dulkanah ajhalan nojjhu kennengngan se ebhut-sebbhut dhineng oreng bannya’, sarta terro taoa secara rinci jha e dimma bharang esebbhut eerrep. Dari reng-oreng bannya’ kasebbhut, e antarana ekaolle katerrangan se lebbi  jha’na perhiasan se elang jareya eerrep se ngeco’ neng dalem settong pette.

Kosa ban Dulkanah lajhu nojjhu da’ kennengngan pangerreppanna perhiasan se elang jareya. Akherra pette se esare etemmo. E seddhina pette bada settong tekos kasturi. Kosa megha’ tekos jareya, ekenneng. Tekos ret-ngacerret menta ma’ap sarta menta sopaja’a aba’na ta ekakan. Kosa aberri penjellasan jha’ dhibi’na ta’ bhakal ngakana tekos, nangeng coma’ menta’a tolong sopaja’a tekos alobange pette se eghabay panyempennanna perhiasan Sang Rato se la ekeco’.

“Hai tekos kasturi, kalamon ba’na pekasel alobange pette kasebbhut, sengko’ ajhanjhi ta’ bhakal amangsa ba’na sampe pettong toron, ban ba’na bhakal eberri’ an’na hadiah bau bucco’ dhineng Raja, menangka tandha tarema kasina” ca’na Kosa kalaban tegghes.

Ngeding apa se ekoca’aghi Kosa bhuru, tekos kasturi ce’bhungana, pas teros alobange pette kasebbhut kalaban addhreng e bakto tengnga malem naleka oreng se andi’ ghi’ tedung. Bakto pajjhar lagghu e temor ngombar, pette pangerreppanna perhiasan kasebbhut la bhullong. Tekos maso’ ka dalem pette ngala’ perhiasan Rato se ekeco’, sarta maghi perhiasan jareya da’ Kosa. Koceng Kosa narema perhiasan jareya kalaban ate kombhira, sarta lajhu abali da’ karajaan ghuna ngadhep Sang Rato.

Neng tengnga parjhalanan mole, naleka sampe’e pengghir settong songay, tombu neyat jhuba’ dari Dulkanah. Dulkanah arebbhu’ perhiasan se ekeba Kosa, lajhu aleccet ngeba buru perhiasan kasebbhut. Kosa ta’ bisa nahan kakarebbhanna Dulkanah, Kosa kala kowat. Saterrossa, Dulkanah ban perhiasan se ekeba alonca acabbhur ka songay. Dhibi’na yaken, mon Sang Raja bhakal bhunga sarta bhakal marenge hadia sanget argha.

Neng e songay jadiya o-tao Dulkanah ngatela’e bhatang ngambang elanyo aeng. Dhibi’na alangngoy ngala’a bhatang kasebbhut, saenggha dhibi’na loppa, perhiasan se eghiba locot, elang dari aba’na. elanyo’ aeng songay. Kosa nyakse’e kadhaddhian jareya kalaban ate sossa. Dulkanah banne kanca se becce’ ate ongghuwan, sarta keban peyaraan Rato se tao andi’ rassa tarema kasi.

Ghi’ dalem kabada’an sossa, o-tao Kosa nengale settong mano’ se ngabbher nojjhu da aba’na. Awwalla Kosa dha-kendha ta’ jab-ngejabhi da’ mano’ kasebbhut, tape san la semma’ Kosa alonca’ sarta nyalbhak mano’ kasebbhut. Mano’ katako’an sarta kobater dhaddhi kakananna Kosa.

“Koceng se bhaghus, sengko’ jha’ kakan. Sengko’ ella aghudha ba’na. Sengko’ ajhanjhi bhakal nolonga ba’na lamon ba’na adhina sengko’ teptep odi’. “, ca’na mano’ jareya sambi ngetter.

“Jha’ kobater! Sengko’ coma’ terro mentaa bantuanna ba’na. sare sarta kala’aghi perhiasan Raja se alanyo’ e songay. Mon la kasel, buluna ba’na bhakal aoba’a barna dhaddhi celleng, ban tang katoronan ta’ bhakal amangsa ba’na”, ca’na Kosa kalaban parbhabana.

Mano’ kasebbhut sarojhu’ ban lajhu ngabbher nyare’e perhiasan Raja se elanyo’ aeng songay. Dari jhau mano ngatela’e bharang acaja rap-kalerabhan ngantang e attas aeng. Pas la semma’ mano’ tao jha’ bharang kasebbhut iya perhiasan Rato se esare’e aba’an. Dhibi’na ceppet nyaot bharang kasebbhut, ban akherra ngabbher nyare’e Kosa ghuna maghia bharang se ella etemmoaghi. Kosa narema bharang kasebbhut kalaban senneng ate’, sarta ngocappaghi mator sakalangkong atas bhantoanna. Saellana perhiasan Rato jareya abali da’ tanangnga, Kosa lajhu terros abali mole da’ karajaan, ghuna ngatorraghi perhiasan kasebbhut da’ Sang Raja.

Dulkana lakar jahat. Neng tengnga parjhalanan mole Dulkanah arebbhu’ perhiasan se eghiba Kosa, la mala sampe Kosa epate’e. Saellana yaken jha’ Kosa la ghu-ongghu mate, Dulkanah ceppet ngadhep Sang Rato ghuna ngatorraghi perhiasan se elang alhasel etemmo. Dulkanah lajhu ngatorraghi perhiasan kasebbhut da’ Sang Rato, tape Sang Rato narema kalaban parasaan ta’ parcaja karana Kosa ta’ ngadhep abhareng. Molana Rato lajhu marenta ra’yaddha ghuna nyare’e Kosa. Ternyata Kosa etemmo la dalem kabadaan mate kalaban bunto’ alengker. Sang Rato ngaghali, jha’ se nemmoaghi perhiasan kasennenganna jareya saongghuna banne Dulkanah tape Kosa. Koceng kasayanganna kasebbhut ella ngeket perhiasan se pekasel etemmo kalaban bunto’na. Rato jhughan ngaghali kalamon Dulkanah la mate’e Kosa kalaban kejjem.

Sang Rato sanget dhuka sarta asabda, “Ba’na ghu-ongghu keban peyaraan se sanget jahat. Molana ba’na bi’ sengko ebhasto dhaddhi keban se ta’ ekasoka’e manossa. Ba’na banne ghun coma’ ngala’ payana sarta mate’e sobhaddha, ban pola ba’na la ala’nate Rato se meyara ba’na sarana kalaban kaneserran. Ba’na ghu-ongghu ta’ andi’ rassa tarema kasi!”. Dulkanah coma’nondu’ sarta mabuwi saebu bhasa. Sang Rato se sakte kasebbhut akherra maodi’ Kosa pole. Dulkanah eoser dari karajaan. Dulkanah nyempen rassa dendam saommorra da’ Kosa. Kajahatan coma’ bhakal ngasellaghi penderitaan  da’ para oreng se ngalakone. Sapa se sala bhakal kala.

Terbhi’ ebuku “Mutiara Yang Tersisa I: Kearifan Lokal dalam Cerita Rakyat Madura”, se esoson sareng Ayu Sutarto, Marwoto tor Heru SP Saputra (Kompyawisda Jatim 2010)

Post a Comment

Lebih baru Lebih lama